Bioloog Alexander Panchin: waarom mensen wetenschap afwijzen
Gemengde Berichten / / April 03, 2023
Soms zijn gewone wanen dierbaarder voor mensen dan ongemakkelijke feiten.
Nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen worden voor onze ogen gedaan. Maar velen blijven geloven in een platte aarde. En ook in de mogelijkheid om de werkelijkheid te veranderen, op de bank te zitten en in de verbeelding beelden te tekenen van een mooie toekomst. Bioloog Alexander Panchin verteld Boris Vedensky, waarom mensen koppig vasthouden aan waanvoorstellingen en wetenschappers niet geloven. Lifehacker schetste het gesprek.
Alexander Panchin
Kandidaat biologische wetenschappen, evangelist, popularisator van de wetenschap, schrijver en journalist.
Het is gemakkelijker voor mensen om in een samenzwering te geloven dan een stabiel wereldbeeld op te geven
Een persoon heeft overtuigingen die ten grondslag liggen aan zijn wereldbeeld. Ze hebben zich lange tijd ontwikkeld en een persoon wil ze niet veranderen. Het gebeurt dat het voor mensen gemakkelijker is om in de theorie van een algemene samenzwering van wetenschappers te geloven dan om aan hun eigen opvattingen te twijfelen.
Een dergelijke benadering van de conclusies van de wetenschap is niet ongewoon. peilingen VTsIOMgelooft elke derde Rus dat de zon om de aarde draait. En elke vijfde - dat een persoon tegelijkertijd met dinosaurussen op de planeet leefde.
Natuurlijk gingen al deze mensen naar school en hoorden over wetenschappelijke theorieën. Maar als iemand er zeker van is dat de aarde plat is en weet dat de wetenschap dat ontkent, dan moet hij dat wel doen uitleggen zelf waarom dit gebeurt. In de regel wil een persoon niet toegeven dat hij ongelijk heeft. Daarom trekt hij voor zichzelf een logische conclusie: het betekent dat wetenschappers een samenzwering hebben georganiseerd om de waarheid voor gewone mensen te verbergen. Maar als deze nerds liegen over de vorm van de aarde, dan verbergen ze mogelijk andere serieuze dingen. Bijvoorbeeld het feit dat vaccinatie vreselijke gevolgen kan hebben voor het lichaam.
Zo worden ze geboren complottheorieën. Na verloop van tijd overtuigt iemand zichzelf er uiteindelijk van dat wetenschappers, en dus de wetenschap, helemaal niet te vertrouwen zijn. En het is beter om naar een grootmoeder uit het dorp te luisteren: ze is tenminste niet betrokken bij een samenzwering en heeft niets te maken met corruptie.
Alexander Panchin
De ene misvatting leidt gemakkelijk tot andere. Als iemand eenmaal wat onzin heeft gezegd, stuit hij op tegenstrijdigheden en kan hij deze onzin weigeren. Of hij gaat steeds meer in ontkenning. Het blijken steeds meer leugens te zijn.
Ons brein vindt valse oorzakelijke verbanden die er niet zijn.
Het menselijk brein is gewend om te zoeken naar oorzakelijke verbanden bij gebeurtenissen en gebeurtenissen patronen. Dit is natuurlijk: degenen die wisten hoe ze dergelijke verbanden moesten vinden en de juiste conclusies konden trekken, overleefden. Maar soms hebben de hersenen niet genoeg gegevens om te analyseren.
Een persoon ziet bijvoorbeeld een gloeilamp en een hendel, drukt vervolgens op de hendel en ziet hoe het licht aangaat. Een persoon ziet duidelijk de relatie van oorzaak en gevolg.
Maar stel je voor dat er veel gloeilampen voor hem zijn en dat ze niet meteen oplichten nadat hij op de schakelaar heeft gedrukt, maar na enige tijd - bijvoorbeeld na een minuut.
De onderzoeker trekt een paar hendels in willekeurige volgorde over en ziet dan chaos - willekeurig knipperende signalen. Het zal voor hem moeilijk zijn om te begrijpen volgens welk principe de lampen oplichten.
Maar ons brein is zo ontworpen dat het vooral zoekt naar een verband tussen gebeurtenissen die gelijktijdig plaatsvinden. Daarom kan een persoon verkeerde conclusies trekken over de aansluiting van hendels en gloeilampen.
Daarnaast heeft ons vermogen om te analyseren nog een ander nadeel. We zoeken verbindingen, ook daar waar ze in principe niet kunnen bestaan.
Alexander Panchin
Er is het concept van "apofenie" - het vermogen om structuur of relaties te zien in willekeurige gebeurtenissen, fenomenen of een reeks betekenisloze gegevens. Ook dit is een universeel fenomeen.
Zo zie je bijvoorbeeld tijdens het ontbijt een afbeelding van een gezicht op een geroosterd stuk brood. Of merk op dat de theeblaadjes in het kopje op een rij staan in de vorm van een kruis. Men zal denken dat het grappig is ongeluk. En de ander zal het bord zien en zal proberen uit te leggen waarom hij hier verscheen. En hij kan besluiten dat deze hogere machten hem proberen te waarschuwen voor iets belangrijks.
Een persoon maakt generalisaties op basis van een bepaald geval.
Mensen geloven dat als iets eenmaal is gebeurd, het altijd zal gebeuren.
Dit vertrouwen ligt bijvoorbeeld ten grondslag aan de populariteit homeopathie. Honderden studies zouden kunnen worden aangehaald om aan te tonen dat homeopathische middelen slechts suikerballen zijn. Het effect van hen is hetzelfde als van een fopspeen. Maar de persoon zegt: het heeft me geholpen, dus de ballen werken. Misschien is zijn herstel toeval en zou hij hersteld zijn zonder homeopathie. Maar hij heeft al een causale relatie opgebouwd en wil die niet opgeven.
Hetzelfde fenomeen verklaart het geloof in astrologie. Simpel gezegd, een persoon denkt zoiets als dit: ik heb een vriendin die volgens de horoscoop een Steenbok is en ze kookt niet goed borsjt. Dus alle Steenbokken weten niet hoe ze moeten koken.
Dergelijke generalisaties klinken misschien absurd, maar ze zijn heel gebruikelijk in de samenleving.
Alexander Panchin
Daarom moest de mensheid de wetenschap uitvinden. Er is een foutieve programmacode van ons brein, die niet altijd de juiste oplossingen genereert. En dus zijn er speciale instellingen gemaakt die cognitieve vervormingen proberen te elimineren. Of minimaliseer hun bijdrage aan de besluitvorming.
De hersenen accepteren de conclusies die worden gedicteerd door oude neurale verbindingen als belangrijke signalen van intuïtie.
Soms is wat we intuïtie noemen gewoon de automatische reactie van ons brein op een taak die het vertrouwd voorkomt. Dit is een zeer belangrijke eigenschap van de hersenen - niet om elk probleem vanaf nul op te lossen, maar om terug te keren naar je ervaringen uit het verleden. Naar oude en sterke neurale verbindingen.
Deze functie helpt ons. Het is immers niet altijd mogelijk voor een persoon om te stoppen en rustig na te denken of zelfs maar onderzoek te doen. Soms is onmiddellijke actie nodig en de beste uitweg is vertrouwen op automatische reacties.
Maar de nieuwe situatie is misschien niet meer dezelfde als voorheen. En dan is het echt de moeite waard om naar een nieuwe oplossing te zoeken en nieuwe neurale verbindingen te creëren die voorheen niet bestonden. Maar mensen willen niet denken. Ze reageren nog steeds automatisch en zeggen dat ze vertrouwen intuïtie.
Zo'n experiment wordt bijvoorbeeld beschreven in populaire psychologieboeken. Mensen wordt gevraagd een probleem op te lossen: een honkbalknuppel en een bal kosten samen één dollar en tien cent, en de knuppel kost een dollar meer dan de bal. Hoeveel is de bal waard?
De meesten reageren direct: 10 cent. Dit is het verkeerde antwoord. Je kunt tellen en ervoor zorgen dat de bal vijf cent kost en de knuppel een dollar en vijf. Maar mensen niet. Het lijkt voor hen vanzelfsprekend dat de bal 10 cent moet kosten, want dat is het eerste getal dat in hun opkomt. En ze staan erop dat hun antwoord correct is, zelfs als ze de oplossing zien.
Op dezelfde manier vertrouwen we soms op onze automatische reacties en geloven we tegelijkertijd dat we intuïtief en dus correct handelen.
Alexander Panchin
Sommige mensen zijn klaar om hun "intuïties" te verdedigen. Als ze naar de feiten zouden kijken, naar de logische conclusies, zouden ze zien dat ze zich vergisten. Maar in veel gevallen, als niet alles duidelijk is, als er alternatieve hypothesen zijn, zegt een persoon: "Intuïtief lijkt het mij dat de aarde plat is en niemand zal me overtuigen."
Mensen denken dat ze bovennatuurlijke vermogens hebben, maar de wetenschap ontkent ze
Menselijke natuur magisch denken - er is zo'n wetenschappelijke term. Het is de overtuiging dat we de werkelijkheid kunnen beïnvloeden door middel van symbolische acties, zowel fysiek als mentaal. Bijvoorbeeld door gedachten. Welnu, als de wetenschap dit niet erkent, dan klopt het niet.
De mens verwart zijn verbeelding met de werkelijkheid. En het lijkt hem: als je je bijvoorbeeld elke dag een auto voorstelt, dan zal 'ruimte' hem zeker geven.
Visualisatie werkt echt, het is een handig mechanisme. Als een persoon eerst een auto voor zijn innerlijke oog tekent en vervolgens een plan maakt om hem te krijgen, dan zal een helder beeld helpen om zich op het doel te concentreren.
Magisch denken begint wanneer een persoon het belangrijkste weggooit: het plan. Hij is van mening dat vaak genoeg aan de auto denken - en hij zal verschijnen zonder zijn inspanningen.
Sommige mensen gaan zelfs nog verder en geloven oprecht dat ze dat hebben gedaan bovennatuurlijke krachten. Onderzoekers hebben deze bewering ook getest.
Een van de tv-zenders heeft de Houdini-prijs in het leven geroepen. Dit is een beloning van twee miljoen roebel, die kan worden ontvangen door iedereen die paranormale vermogens vertoont. En hij zal in de omstandigheden van het experiment bewijzen dat hij acties kan uitvoeren die niet zonder magie kunnen worden herhaald.
Onder degenen die de juistheid van de studies beoordeelden, waren wetenschappers en illusionisten. Hun taak is om te controleren of er verborgen technologieën achter de acties van de genomineerden zitten.
De voorwaarden van het experiment werden met elke deelnemer afzonderlijk besproken en de "goochelaars" keurden ze zelf goed. Ze namen alleen die taken op zich waarvan ze konden zeggen: “Dit ga ik zeker doen.” Ze spraken bijvoorbeeld af om te bepalen op wie wordt afgebeeld foto's, ondersteboven.
Er waren geen sensaties. Alle experimentele resultaten vielen binnen de grenzen van statistische fouten. Maar interessant genoeg gaven de meeste deelnemers niet toe dat ze geen ongebruikelijke vaardigheden hadden. Ze schreven hun mislukkingen toe aan toeval. Of ze zeiden: “Ja, ik voelde aan welk antwoord juist was, maar om de een of andere reden koos ik het verkeerde. Ik weet niet waarom".
Kort gezegd: in dit experiment kon 'paranormaal begaafd' niet zegevieren over wetenschap. En hierover, evenals over ander bewijs van de onwetenschappelijke aard van paranormale verschijnselen, mogen wetenschappers niet zwijgen.
Alexander Panchin
Als ik ergens een verkeerd idee heb gehoord, kan ik op mijn platform zeggen dat dit idee fout is. Als ik dat niet doe, zal ik voor altijd bij deze gedachte blijven. Maar ik wil niet de klok rond zitten nadenken over conventionele astrologie. Daarom zal ik een bericht over astrologie schrijven en kalmeren. Totdat ik een nieuwe vorm van astrologie tegenkom die anders is dan degene die ik al heb bekritiseerd.
Lees ook🧐
- 16 eigenschappen die helpen bij het vormen van kritisch denken
- "Het is erg pijnlijk om afstand te doen van overtuigingen": een interview met scepticus Mikhail Lidin
- 12 misvattingen over de wereld om ons heen die iedereen om de een of andere reden gelooft